Stadsbezoeker wil sfeer, beleving en ontmoeting

Door: Kelly Kuenen

Dit artikel verschijnt in uitgebreidere vorm in Mooi Meubilair, een magazine vol informatie en inspiratie over straatmeubilair en de inrichting van de openbare ruimte. Vraag nu hier uw gratis exemplaar aan.

Een goed centrum- en winkelgebied moet aantrekkelijk zijn voor diverse bezoekdoelen, zegt Joost Nicasie van Areaal Advies. Nicasie adviseert gemeenten in ruimtelijk-economisch beleid en deelt de stadsbezoeker in aan de hand van vier soorten bezoekdoelen. Hoe belangrijk de buitenruimte is, is afhankelijk van het doel waarmee iemand de stad bezoekt. Voor de mensen die naar de stad ‘moeten’, moet de openbare ruimte vooral functioneel en veilig zijn. Hier moet je op de openbare ruimte sturen als je wilt dat een centrum beter functioneert.

Nicasie: ‘Bezoekers die naar de stad wíllen en daar geen commercieel doel bij hebben – zij komen bijvoorbeeld om vrienden te ontmoeten of om rond te slenteren – hechten meer belang aan de buitenruimte. Groen, aandacht voor bewegen en cultuurhistorische aspecten maken de binnenstad dan aantrekkelijker.’ Winkelen op zichzelf wordt volgens Nicasie steeds minder belangrijk. ‘Mensen willen in het centrum een rondje wandelen of wat ronddwalen. De uitstraling van de buitenruimte wordt daardoor steeds belangrijker.’

Meerdere functies

Een gebied waar gestuurd werd op beleving en sfeer, is het Koningsplein in Enschede. Het plein verwerkt dagelijks tienduizend passanten en heeft tegelijkertijd een verblijfsfunctie voor het Medisch Spectrum Twente, dat direct aan het plein ligt. Voorheen fungeerde het plein als verkeerskruispunt, vertelt Marina Eenschoten, landschapsarchitect bij de gemeente Enschede. ‘We wilden een plek creëren die zeer herkenbaar is en als het ware in de hoofden van mensen blijft hangen.’ Centraal staat het kunstwerk Whisper van de Belgische kunstenaar Arne Quinze: twintig metershoge stalen vormen die ’s avonds oplichten.

Om de diverse functies te combineren, zijn diverse bezoekersstromen als het ware ontvlochten. De stromende functies bevinden zich aan de rand, het midden heeft een verblijfsfunctie. Samen met Falco werden 29 banken ontworpen, met en zonder rugleuning, die zowel in de schaduw als zonkant zijn geplaatst. Bij de ingang zijn zes poefen geplaatst, die dienstdoen als zitelement voor mensen die op de taxi wachten en voorkomen dat mensen het autovrije plein oprijden.

Als een huiskamer

De banken hebben een enigszins aflopende vorm op de hoeken, wat ze, in combinatie met het hout, een vriendelijke uitstraling geeft, zegt Eenschoten. ‘We wilden dat het plein zou fungeren als een huiskamer. In een huiskamer moet je lekker kunnen zitten. Maar om een fijne sfeer te creëren mag het bijvoorbeeld ook niet overbelicht zijn. De banken zijn door Atelier Lek voorzien van verlichting aan de onderzijde, waardoor ze als het ware lijken te zweven. Naast verlichting van de kunstwerken is verlichting aangebracht die de wandelroute van passanten bepaalt, met lage armaturen in de beplanting.’

Beschut tussen het groen

Op verschillende plekken op het plein zijn uitsparingen gemaakt voor beplanting. Deze zorgt voor een zachte touch ten opzichte van het harde van de kunstwerken. Eenschoten stelde de kaders vast, West Beplantingsadvies werkte vervolgens het beplantingsplan uit. Het sortiment bestaat onder meer uit krentenboompjes, iepen, lindes, diverse vaste planten en bollen. Er werd gekozen voor lichte bestrating, om deze mooi te laten afsteken tegen het groen. ‘Het groen verandert mee met de seizoenen. Doordat het beeld altijd anders is, geef je de verblijfsfunctie extra potentie.’